สถานการณ์ข้อมูลด้านระบาดวิทยา โรคติดเชื้อโคโรน่าสายพันธุ์ 2012 ประจำวันที่ 12 มิถุนายน 2556


สถานการณ์ข้อมูลด้านระบาดวิทยา โรคติดเชื้อโคโรน่าสายพันธุ์ 2012 ประจำวันที่ 12 มิถุนายน 2556 มีดังนี้

1. สถานการณ์โรคติดเชื้อโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ 2012
ตั้งแต่ เดือนเมษายน 2555 ถึง 10 มิถุนายน 2556 มีผู้ป่วย(ยืนยัน) 55 ราย ผู้ป่วยเข้าข่าย(probable) 14 ราย เสียชีวิต 31 ราย อัตราป่วยตายร้อยละ 56.36 กระจายใน 8 ประเทศ ดังนี้

1.1 ประเทศซาอุดิอาระเบีย ผู้ป่วยยืนยัน 40 ราย ผู้ป่วยเข้าข่าย 1 ราย เสียชีวิต 25 ราย
1.2 ประเทศจอร์แดน ผู้ป่วยยืนยัน 2 ราย ผู้ป่วยเข้าข่าย 11 ราย เสียชีวิต 2 ราย
1.3 ประเทศกาตาร์ ผู้ป่วยยืนยัน 2 ราย ไม่มีผู้เสียชีวิต
1.4 ประเทศตูนีเซีย ผู้ป่วยยืนยัน 2 ราย ผู้ป่วยเข้าข่าย 1 ราย
1.5 ประเทศสหราชอาณาจักร ผู้ป่วยยืนยัน 3 ราย เสียชีวิต 2 ราย
1.6 ประเทศฝรั่งเศส ผู้ป่วยยืนยัน 2 ราย เสียชีวิต 1 ราย
1.7 ประเทศอิตาลี ผู้ป่วยยืนยัน 3 ราย ไม่มีผู้เสียชีวิต
1.8 ประเทศอาหรับเอมิเรตส์ ผู้ป่วยยืนยัน 1 ราย เสียชีวิต 1 ราย

ผู้ป่วยทั้งหมดมีอายุ ตั้งแต่ 2 ปี – 94 ปี median age 56 ปี อัตราป่วยต่อหญิง เท่ากับ 2.6 ต่อ 1 ผู้ป่วยส่วนใหญ่อายุมากกว่า 24 ปี (ร้อยละ 96.36 ) ยกเว้นผู้ป่วยอายุ 2 ปี 1 ราย และ อายุ 14 ปี 1 ราย พบว่า ผู้ป่วยร้อยละ 75 ในประเทศซาอุดิอาระเบีย เป็นชาย ซึ่งส่วนใหญ่มีประวัติเป็นโรคเรื้อรังตั้งแต่ 1 โรค ขึ้นไป จากการศึกษาผู้ป่วยในประเทศฝรั่งเศสพบว่าระยะฟักตัว 9-12 วัน ผู้ป่วยร้อยละ 100 มีอาการของระบบทางเดินหายใจ โดยส่วนใหญ่มี severe acute respiratory disease นอกจากนั้นหลายรายมีอาการของระบบทางเดินอาหาร เช่น ปวดท้อง ถ่ายเหลว หรือไตวายร่วมด้วย แหล่งรังโรค การถ่ายทอดเชื้อมายังคน ยังไม่มีข้อมูลชัดเจน

ประเด็นปัจจัยเสี่ยง พบว่าผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นเพศชาย มีอายุมากกว่า 50 ปีขึ้นไป มีประวัติป่วยด้วยโรคเรื้อรัง 1 โรคขึ้นไป หรือ กำลังให้เคมีบำบัด สูบบุหรี่จัดหรือสูบบุหรี่มานาน ผู้ป่วยส่วนใหญ่อาศัยอยู่ใน Arabian Peninsula region เช่น ประเทศซาอุดิอาระบีย กาตาร์ จอร์แดน อาหรับเอมิเรตส์ ส่วนผู้ป่วยในประเทศอื่นๆ ที่เหลือทั้งหมดมีประวัติเดินทางไปอย่างน้อย 1 ใน 4 ประเทศข้างต้นก่อนป่วยภายใน 14 วัน ด้าน human-to-human transmission ของ MERS-CoV พบว่ามี Limited local transmission not human exposure โดยพบผู้ป่วยเป็นกลุ่มก้อน (Cluster) ทั้งหมด 8 Cluster 42 ราย รายงานจากประเทศฝรั่งเศส อิตาลี จอร์แดน ซาอุดิอาระเบีย ตูนีเซีย และสหราชอาณาจักร ทั้งในกลุ่ม close contacts Family และ health-care settings Cluster ใหญ่ที่สุด คือ Cluster ในโรงพยาบาลเอกชนแห่งหนึ่งในจังหวัด AL-Ahsa โดยพบผู้ป่วย 25 ราย เสียชีวิต 14 ราย ซึ่งมีการระบาดตั้งแต่เดือนเมษายน 2556 คาดว่าน่าจะเป็นnosocomial transmission ใน hospital setting ในประเทศซาอุดิอาระเบีย

เมื่อพิจารณารูปแบบระบาดวิทยาของการเกิดระบาดเป็นกลุ่มก้อน(Cluster) พบว่า
รูปแบบที่ 1 sporadic cases ในชุมชน ที่พบหลายเมือง ของประเทศต่างๆ
รูปแบบที่ 2 clusters ในครอบครัว ซึ่งแสดงให้เห็นว่ามี person-to-person transmission แต่อยู่ในวงไม่กว้าง โดยเฉพาะผู้อยู่ในครอบครัว หรือผู้สัมผัสมีประวัติป่วยด้วยโรคเรื้อรัง หรือให้เคมีบำบัด
รูปแบบที่ 3 clusters ในhealth care setting ซึ่งพบในประเทศจอร์แดน ฝรั่งเศส และซาอุดิอาระเบีย ซึ่งอาจจะแสดงให้เห็นว่า มีการถ่ายทอดเชื้อจากผู้ติดเชื้อไปยังผู้ป่วยรายอื่นๆ(ที่มีโรคเรื้อรัง)ภายใน health care setting นั้นๆ

จะเห็นได้ว่ารายงานการเกิด clusters ใน health care setting โดยเฉพาะมีบุคลากรทางการแพทย์ติดเชื้อร่วมด้วยในประเทศซาอุดิอาระเบีย แม้จะมีเพียง 1 หรือ 2 เหตุการณ์ซึ่งน้อยกว่าที่ควรจะเป็น ก็แสดงให้เห็นว่า กลุ่มบุคลากรทางการแพทย์เป็นกลุ่มที่ความเสี่ยงที่สูงมาก ขณะนี้ทั่วโลกให้ความสนใจโรคนี้มาก เพราะมีความเป็นไปได้สูงที่อาจจะมีการระบาดทั่วโลก เนื่องจากการสามารถแพร่ระบาดไปจากประเทศที่เป็นแหล่งแพร่โรคไปยังนักท่องเที่ยวจากทั่วโลก

ดังนั้นการวินิจฉัยโรคดังกล่าวในกลุ่มผู้ป่วยด้วยโรคปอดบวมรุนแรงที่ไม่ทราบสาเหตุในกลุ่มนักท่องเที่ยว หรืออื่นๆที่เดินมาจากประเทศแถบตะวันออกกลาง และบุคลากรทางการแพทย์ โดยการตรวจยืนยันเชื้อ MERS-CoV ซึ่งใช้ polymerase chain reaction จึงเป็นสิ่งสำคัญเพื่อให้สามารถตรวจจับการระบาดได้ ก่อนที่จะเกิดระบาดในสถานพยาบาล และชุมชนต่อไป
 

สรุปโดย ธนพร หล่อปิยานนท์ และสิริลักษณ์ รังษีวงศ์
สำนักระบาดวิทยา
 

แหล่งข้อมูล
1. Update: Severe Respiratory Illness Associated with Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus (MERS-CoV) — Worldwide, 2012–2013. http://www.cdc.gov/coronavirus/mers/index.html.
2. Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV) – update http://www.who.int/csr/don/2013_06_07/en/index.html
3. Overview of the Novel Coronavirus. http://www.moh.gov.sa/en/HealthAwareness/Corona/Pages/AboutCorona.aspx
4. Coronavirus #MERS Saudi Arabia - 26th Death . http://pandemicinformationnews.blogspot.com/2013/06/coronavirus-mers-saudi- arabia-26th-death.html
5. Middle East respiratory syndrome coronavirus: Joint Kingdom of Saudi Arabia/WHO mission .
http://www.emro.who.int/press-releases/2013/corona-virus-who-saudi-arabia-mission.html
6. WHO: Unexplained cases of pneumonia could be MERS-CoV .
http://www.upi.com/Health_News/2013/06/11/WHO-Unexplained-cases-of-pneumonia- could-be-MERS-CoV/UPI-51071370930188/
7. Health warning over Middle East coronavirus.
http://www.sbs.com.au/news/article/1777011/Health-warning-over-Middle-East-coronavirus 8. Triple Threat: Middle East Respiratory Virus And 2 Bird Flus. http://www.npr.org/blogs/health/2013/06/10/189501266/triple-threat-middle-east-respiratory-virus-and-2-bird-flus
9. WHO: 75% of coronavirus victims are males. http://arabnews.com/news/454678
10. WHO: MERS coronavirus has potential to cause pandemic.
http://www.foxnews.com/health/2013/06/10/who-mers-coronavirus-has-potential-to-cause-pandemic/
11. Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV) – update.
http://www.who.int/csr/don/2013_06_05/en/index.html
12. Mild MERS-CoV Onward Transmission Raises Concerns.
http://www.recombinomics.com/News/06101301/MERS_Mild_Onward.html
13. PHL embassy posts links to Saudi health ministry portal on coronavirus.
http://www.gmanetwork.com/news/story/312155/pinoyabroad/news/phl-embassy-posts-links- to-saudi-health-ministry-portal-on-coronavirus
14. WHO warns of Syria disease threat.. http://www.bbc.co.uk/news/health-22766084